Luật nhân quả (karma)

Mục đích cơ bản và chủ yếu

của chúng ta trong việc luyện

tập Phật giáo là tiến tới sự

giác ngộ hoàn toàn và có

được trạng thái thông suốt

của một Đ ức Phật. Phương

tiện truyền bá mà chúng ta

cần phải có là một thể xác

con người có một tâm hồn

lành mạnh.

Hầu hết chúng ta đều sống

một đời sống được gọi là

tương đối lành mạnh. Thật

ra , theo kinh Phật,đời sống

con người rất phi thường và

kỳ diệu. Nó là kết quả của sự

hợp nhất vĩ đại của nhiều đức

tính được tích luỹ trong chúng

ta qua vô số sinh mạng . Mỗi

con người đều dành nhiều nổ

lực cho việc đạt được trạng

thái này. Tại sao đời sống con

người lại có giá trị đến như

vậy? Bởi vì đời sống cho ta cơ

hội tốt nhất để hoàn thiện

tâm hồn: Việc tìm kiếm theo

đuổi niềm hạnh phúc của bản

thân. Đ ộng vật không có khả

năng theo đuổi những phẩm

chất đạo đức như con người.

Chúng là nạn nhân của sự

ngu dốt của chính bản thân

chúng. Vì vậy chúng ta nên

quý trọng đời sống quý giá

của loài người và đồng thời

phải làm tất cả những gì

chúng ta có thể để đảm bảo

được rằng chúng ta sẽ được

tái sinh làm con người ở kiếp

sau. Dù rằng chúng ta luôn

khao khát đạt được sự giác

ngộ hoàn toàn, chúng ta biết

rằng con đường dẫn tới Cõi

Phật(Buddhahood) là một

con đường rất dài mà nếu

chúng ta muốn vượt qua

được thì chúng ta phải có một

sự chuẩn bị đầy đủ.

Như chúng ta đã thấy, để

đảm bảo được rằng kiếp sau

được tái sinh làm loài người

với đầy đủ khả năng theo

đuổi việc rèn luyện tâm hồn

thì chúng ta phải đi theo một

đường lối đạo đức hợp với

luân thường đạo lý. Theo học

thuyết của Đ ức P hật, điều

này đòi hỏi chúng ta phải

tránh 10 hành vi phi đạo đức.

Những đau khỏâ do từng

hành vi này gây ra sẽ xuất

hiện ở nhiều mức độ khác

nhau. Để tự đưa ra cho bản

thân mình nhiều lý do mà

chúng ta nên tránh những

hành vi phi đạo đức đó,

chúng ta phải hiểu rõ những

nguyên tắc của luật nhân quả.

"Nhân quả" có nghĩa là "Hành

vi", ám chỉ một hành vi nào

đó mà chúng ta tham gia

vàovà những tác động ảnh

hưởng của hành vi đó. Khi

chúng ta nói về hành vi giết

người, chính hành vi đó sẽ

cướp đi sinh mạng của một

người. Những điều liên quan

đền hành vi này là những đau

khổ mà nó gây ra cho nạn

nhân cũng như những người

yêu thương dựa dẫm vào nạn

nhân đó. Nhân quả của hành

vi này cũng bao gồm cảnhững

ảnh hưởng tác động lên kẻ

giết người. Không phải chỉ vậy

thôi đâu! Thật ra, mầm mống

của một hành vi phi đạo đức

sẽ gia tăng phát triển theo

thời gian, vì vậy nên sự thiếu

lòng thương hại nơi kẻ sát

nhân tàn nhẩn đó được bắt

nguồn từ những quãng đời

trong quá khứ của hắn, khiến

hắn xem nhẹ mạng sống của

mọi người như mạng sống

của loài vật và côn trùng.

Một tên sát nhân không chắc

là sẽ được tái sinh làm loài

người ở kiếp sau. Chính hoàn

cảnh dẫn đến việc giết người

sẽ quyết định mức độ khốc

liệt của những hậu quả mà kẻ

giết người sẽ gánh chịu. Một

tên sát nhân man rơ,ï khoái

trá khi phạm tội ác, có lẽ sẽ

được tái sinh trong một thế

giới tồn tại mà ta gọi là "Địa

ngục". Một trường hợp kém

khốc liệt hơn- ví dụ, một kẻ

giết người vì tự vệ- có thể sẽ

được tái sinh nơi một "Địa

ngục" chịu ít đau đớn hơn.

Những hành vi phi đạo đức

gây ra những hậu qủa không

nghiêm trọng lắm có thể làm

cho một người bị tái sinh làm

con vật- không có khả năng

rèn luyện tâm hồn.

Khi người ta được tái sinh làm

con người, những hậu quả

của những hành vi phi đạo

đức trong kiếp trước sẽ quyết

định hoàn cảnh của người đó

ở kiếp tái sinh mới theo nhiều

cách. Giết chóc trong kiếp

trước thì kiếp này phải chịu

cuộc đời có tuổi thọ ngắn

ngủi hoặc mang nhiều bệnh

tật; giết chóc cũng tạo ra

khuynh hướng sẽ tiếp tục giết

chóc ở kiếp sau. Tương tự,

trộm cắp ở kiếp trước thì kiếp

này bị nghèo khổ hoặc bị

trộm cắp; trộm cắp ở kiếp

trước cũng có khuynh hướng

tiếp tục trộm cắp ở kiếp này.

Tội lăng loàn ngoại tình sẽ

dẫn đến hậu quả là kiếp sau

phải chịu sự phản bội. Đ ây là

một số hậu quả của 3 hành vi

phi đạo đức mà chúng ta phải

gánh chịu.

Trong bốn hành vi phi đạo

đức về lời nói thì nói dối dẫn

đến một cuộc đời mà mọi

người sẽ đặt điều xấu cho

mình . Nói dối cũng có

khuynh hướng là sẽ tiếp tục

nói dối ở kiếp sau, bị mọi

người lừa dối hoặc mọi người

sẽ không tin bạn kể cả khi

bạn nói thật. Hậu quả phải

gánh chịu ở kiếp sau vì những

lời nói gây bất hòa chia rẽ,

bao gồm sự cô đơn và khuynh

hướng sẽ tiếp tục gây hại cho

người khác. Những lòi nói thô

tục lỗ mãng thì sẽ bị mọi

người phỉ báng coi khinh hoặc

sẽ làm một người có tính tình

hung dữ ở kiếp sau. Thói ngồi

lê đôi mách sẽ không được

mọi người lắng nghe và sẽ nói

nhảm không ngừng ở kiếp

sau.

Cuối cùng,hậu quả của ba

hành vi phi đạo đức về tâm

hồn là gì? Đ ời sống hiện tại

chúng ta là kết quả của

những hành vi của chúng ta ở

kiếp trước. Hoàn cảnh tương

lai của chúng ta, những thân

phận mà chúng ta được tái

sinh, những cơ hội mà ta sẽ

có được hoặc không thể có

được để cải thiện tâm hồn

mình đều tuỳ thuộc vào

những hành vi của chúng ta ở

kiếp này, những hành vi trong

hiện tại của chúng ta.

Mặc dù hoàn cảnh hiện tại

của chúng ta được quyết định

bởi những hành vi, thái độ

của chúng ta trong kiếp trước,

chúng ta vẫn phải chịu trách

nhiệm về những hành vi phi

đạo đức của chúng ta trong

hiện tại. Chúng ta có khả

năng và trách nhiệm điều

khiển những hành vi của mình

theo xu hướng đạo đức.

Khi chúng ta cân nhắc một

hành vi nào đó, xem xét có

hợp với đạo đức hay không,

chúng ta nên cân nhắc những

động cơ thúc đẩy của hành vi

đó. Một người nào đó quyết

định là sẽ không trộm cắp chỉ

vì anh ta sợ rằng trộm cắp sẽ

bị bắt và bị trừng phạt bởi

pháp luật, vậy thì quyết định

không trộm cắp của anh ta

không được xem là hành vi

đạo đức, bởi vì trong trường

hợp này những suy nghĩ đạo

đức không tác động lên quyêt

định của anh ta.

Một ví dụ khác, một người

quyết định không trộm cắp

với đ?ng cơ là do anh ta sợ dư

luận:

"Nếu mình trộm cắp thì bạn

bè và hàng xóm sẽ nghĩ sao

về mình?Chắc là mọi người sẽ

khinh bỉ mình lắm! Mình sẽ bị

mọi người ruồng bỏ". Mặc dù

quyết định đó được xem là

một quyết định tích cực, nó

vẫn không được xem là một

hành vi đạo đức.

Bây giờ, một người cũng đi

đến quyết định là sẽ không

trộm cắp bởi vì anh ta suy

nghĩ

rằng : "Nếu mình trộm cắp thì

có nghĩa là mình tham gia vào

một hành vi trái với đạo

trời ,trái với đạo làm người!"

Hoặc là: "Trộm cắp là một

hành vi phi đạo đức, nó làm

cho người khác chịu tổn thất

và đau khổ!". Với những động

cơ suy nghĩ như vậy, quyết

định của anh ta trong trường

hợp này được xem là một

hành vi đạo đức , hợp luân

thường đạo lý. Theo học

thuyết của Đ ức Phật, nếu sự

cân nhắc của bạn dựa trên cơ

sở của sự tránh né những

hành vi phi đạo đức thì bạn

sẽ không thể vượt qua được

những đau khổ buồn phiền,

và quyết định đó không được

xem là một hành vi đạo đức;

nếu quyết định của bạn dựa

trên cơ sở hạn chế những

hành vi phi đạo đức thì quyết

định đó được xem là một

hành vi đạo đức.

Nếu bạn thấu đáo mọi khía

cạnh chi tiết của luật nhân

quả thì bạn được xem như

một người có được một tâm

hồn toàn thức thông suốt

( giác ngộ). Sự hiểu biết tầm

thường của chúng ta không

thể nắm bắt được đầy đủ

hoàn toàn luật nhân quả. Để

nắm bắt được mọi lời truyền

dạy của Đức Phật, chúng ta

cần phải có được một mức độ

tin tưởng nhất định vào

những lời truyền giáo của

người! Khi người nói giết chóc

thì phải chịu sự đoản mệnh,

trộm cắp thì phải chịu nghèo

túng, thật sự không có cách

nào để chứng minh được

những lời người nói là đúng.

Tuy nhiên, những điều đó

phải được chúng ta tin tưởng

tuyệt đối. Chúng ta phải có

được một niềm tin mạnh mẽ

nơi Đức Phật và học thuyết

của người. Chúng ta phải tiếp

thu những lời truyền giáo của

người một cách nghiêm túc

với những lập luận chắc chắn.

Bằng cách nghiên cứu những

đề tài của Dharma được sáng

lập bởi những suy luận hợp

lý- những lời truyền dạy của

Đức Phật về tính tạm thời và

trống rỗng của cuộc đời,

chúng ta sẽ khám phá về

những điều này ở chương 13-

và nhận ra rằng chúng thật

sự đúng đắn thì niềm tin của

chúng ta có được nơi những

lời truyền dạy mơ hồ đó-ví dụ,

luật nhân quả sẽ tự nhiên

tăng lên . Khi chúng ta muốn

tìm kiếm một lời khuyên,

chúng ta tìm gặp một người

nào đo ùxứng đáng cho ta lời

khuyên. Lời khuyên của người

đó càng rõ ràng hợp lý thì

chúng ta càng trân trọng, tin

tưởng vào lời khuyên đó.

Niềm tin của bạn vào những

lời khuyên của Đức Phật cũng

sẽ tăng lên theo xu hướng

như vậy.

Tôi tin rằng chúng ta cần phải

có một ít sự từng trải và một

ít hứng thú để có được một

niềm tin sâu sắc thành khẩn

trong lòng. Dường như có 2

hình thức của sự từng trải

khác nhau. Có ngươiø rất

sùng đạo, họ có những kinh

nghiệm mà chúng ta khó có

thể có được. Và có những

kinh nghiệm mà chúng ta đạt

được qua sự luyện tập hàng

ngày. Chúng ta có thể phát

triển những ý thức về sự ngắn

ngủi tạm thời của cuộc đời.

Chúng ta có thể nhận thấy

được sự tàn phá của những

cảm xúc đau khổ . Chúng ta

có thể có được lòng từ bi

quảng đại hơn hoặc lòng kiên

nhẫn mạnh mẽ hơn khi chúng

ta phải xếp hàng chờ đợi.

Những kinh nghiệm như vậy

tạo cho chúng ta một cảm

giác hài lòng và thỏa mãn , và

lòng tin của chúng ta vào

những lời truyền dạy mà

chúng ta đã được nghe cũng

tăng lên. Lòng tin của chúng

ta vào những bậc thầy của

mình người truyền cho chúng

ta những kinh nghiệm này ,

cũng tăng lên. Lòng tin vào

học thuyết mà vị thầy của

chúng ta đang theo đuổi và

chỉ dạy cũng tăng lên. Từ

những kinh nghiệmthực tế,

chúng ta có thể tiên đoán

được rằng việc luyện tập của

chúng ta sẽ được đỉnh cao,

giống như những người đã

được lưu danh đời đời trong

quá khứ.

Những niềm tin hợp lý như

vậy có được nhờ sự luyện tập

tâm hồn , giúp chúng ta cũng

cố sự tin cậy vào những lời

giãng của Đức Phật về luật

nhân quả. Hơn nữa, những

niềm tin này giúp chúng ta

quyết tâm từ bỏ những hành

vi phi đạo đức gây đau khổ

cho chúng ta. Niềm tin này

giúp chúng ta cố gắng thiền

định và nhận ra là chúng ta

đã có lòng tin và biết được

lòng tin đó xuất phát từ đâu.

Sự phản xạ này được xem là

một phần trong quá trình

thiền định của chúng ta. Nó

cũng cố sự tin cậy của chúng

ta vào 3 nơi nương tựa: Đức

Phật, Dharma và Shangha-

giúp chúng ta có thêm dũng

khí để tiếp bước.

Tác giả Dalai Lama

- Lê Tuyên biên dịch

- Lê Gia hiệu đính

- Dịch từ nguyên tác tiếng

Anh: AN OPEN HEART

PRACTICING